De Belgische fastfoodmarkt staat op springen. Ketens als McDonald’s, Burger King, KFC én Domino’s hebben ambitieuze groeiplannen: samen willen ze de komende jaren minstens 250 nieuwe vestigingen openen. McDonald’s wil zijn netwerk uitbreiden van 122 naar 150 restaurants tegen 2027. Burger Brands Belgium (Quick en Burger King) mikt op 50 extra locaties.
Ook Domino’s Pizza, dat nu circa 130 vestigingen heeft, wil in België fors doorgroeien richting meer dan 200 filialen binnen enkele jaren, met een sterke focus op bezorging én zichtbare winkelpunten. Daarmee volgt België het pad dat Nederland al eerder insloeg, waar fastfood en casual dining de klassieke restaurantsector hertekenden.
Deze evolutie is nu ook zichtbaar in het Belgische straatbeeld: veel traditionele frietkoten verdwijnen, terwijl moderne “frietvilla’s” – zoals de Belgen cafetaria’s noemen – hun intrede doen.
Media leggen snelle verbanden
In hun berichtgeving over deze expansie koppelen zowel HLN als Het Nieuwsblad de groei van fastfoodrestaurants aan de toename van obesitas in België. Die veronderstelde relatie wordt gepresenteerd zonder onderbouwing of verwijzing naar wetenschappelijke studies. Zo schrijft Het Nieuwsblad: “Fastfoodketens overspoelen ons land… ondanks stijgende obesitascijfers”, alsof het één het andere veroorzaakt. HLN noemt eveneens de “verdere toename van het aantal mensen met obesitas” in dezelfde adem als de uitbreidingsplannen.
Frietmanifest: geen directe causale link
Die veronderstelling van een direct verband is misleidend, stelt vakvereniging ProFri. In haar Frietmanifest benadrukt de vereniging dat obesitas een multifactorieel fenomeen is. Genetica, leefstijl, socio-economische status en algemene voedingsgewoonten zijn veel bepalender dan het aantal eetgelegenheden in de buurt.
Overgewicht is een maatschappelijk probleem, maar het verantwoordelijk houden van specifieke voedselvormen of bedrijfstypes, zonder context of nuance, leidt tot stigmatisering van hele beroepsgroepen – zoals frituurhouders die al jaren inzetten op kwaliteit en vakmanschap.
De Tijd: meer nuance gewenst
Opvallend is dat De Tijd, anders dan HLN en Het Nieuwsblad, wél een meer genuanceerde toon kiest. In verschillende artikelen benoemt de krant zowel de uitbreiding van fastfoodketens als de obesitascijfers in België, maar zonder daar een direct oorzakelijk verband van te maken.
Zo meldt De Tijd dat er momenteel ongeveer 1.020 fastfoodlocaties zijn, met een geplande stijging naar 1.270 vestigingen tegen 2027. In een opiniebijdrage stelt de krant bovendien dat een “gezonde houding tegenover de fastfoodboom” noodzakelijk is, en erkent ze dat obesitas een complex probleem is dat verder gaat dan alleen de aanwezigheid van fastfoodformules.
Wat betekent dit voor de frituursector?
1. Authentiek en transparant blijven
Voor zelfstandige cafetaria’s en frituren biedt deze ontwikkeling ook kansen. De sleutel ligt in onderscheidend vermogen: ambachtelijke bereidingen, kwaliteitsingrediënten, transparantie over herkomst en klantgerichtheid.
2. Casual dining als kans
De opkomst van zogeheten casual dining-formules biedt mogelijkheden. Cafetaria’s die inzetten op comfort, sfeer en uitgebreide zitmogelijkheden kunnen zich positioneren als laagdrempelig én kwaliteitsvol alternatief voor fastfoodketens.
3. Weerbaar tegen stigma
Er is werk aan de winkel voor vakvereniging ProFri en haar zusterorganisatie Navefri om het publieke debat over voeding en gezondheid te ontstigmatiseren en verdiepen. De sector moet weerbaar blijven tegen snel geplaatste mediabeelden die friet en overgewicht automatisch aan elkaar koppelen.
Conclusie
De uitbreiding van fastfoodketens in België is een feit. Maar de veronderstelling dat dit rechtstreeks leidt tot een stijging in obesitas is wetenschappelijk ondeugdelijk en maatschappelijk schadelijk.
De frituursector verdient erkenning voor zijn evolutie en vakmanschap. Zoals het Frietmanifest van ProFri stelt: niet het aanbod bepaalt de volksgezondheid, maar het samenspel van keuzes, gedrag en omstandigheden. Wie kiest voor nuance en kwaliteit, heeft niets te vrezen van de fastfoodgolf — en alles te winnen.
Tekst: Frans van Rooij. Foto: Berezko (iStock)
Bronnen:
- HLN, Fastfoodketens willen minstens 250 nieuwe restaurants openen in België
- Het Nieuwsblad, Fastfoodketens overspoelen ons land ondanks stijgende obesitascijfers
- De Tijd, Fastfoodketens plannen honderden nieuwe vestigingen in België
- De Tijd, Een gezonde houding tegenover de fastfoodboom
- ProFri, Frietmanifest – Voor een eerlijke kijk op frituurcultuur en voeding (PDF)
