Het advies van een CDA-denktank om een leeftijdsgrens voor fastfoodverkoop in te stellen, heeft veel aandacht gekregen in de media. Wat vindt Nederland van dit idee? We zetten een aantal reacties op een rij.
Het wetenschappelijk bureau van het CDA publiceerde onlangs het rapport ‘Gezond leven, de zorg voor het lichaam als gemeenschappelijk goed’. Hierin komt het voorstel van een leeftijdsgrens voor fastfood aan de orde. Daartoe zou de overheid moeten besluiten als fastfoodmerken hun aanbod niet snel gezonder maken.
Megazakken snoep
De Telegraaf legde de stelling voor aan de lezers: moet er een minimumleeftijd voor fastfood komen? Van de 6700 mensen die reageerden, vindt 92 procent dat voorstel veel te ver gaan. Volgens de krant merkten veel respondenten op dat er ook naar de supermarkt gekeken moet worden. “Begin in de supermarkt waar pizza, chips en megazakken snoep voor een habbekrats te koop zijn”, aldus een stemmer. Wel vindt 66 procent dat scholen meer voorlichting moeten geven over gezonde voeding.
Discussie aan de talkshowtafel
ProFri-directeur Frans van Rooij nam plaats aan de talkshowtafel van Khalid en Sophie (BNNVara) om de samenhang tussen fastfood en ongezond voedsel te ontkrachten. “Het feit dat iets snel bereid wordt, wil niet per definitie zeggen dat het ongezond is.” ProFri presenteerde eind 2021 een manifest waarin de vakvereniging pleit voor een bredere aanpak van de gezondheidsachterstand.
Van Rooij erkent dat sprake is van een overaanbod in ons land. Volgens hem is het een maatschappelijke verantwoordelijkheid ‘van ons allemaal’ om de verleidingen in te dammen. Het steekt hem echter dat opnieuw frietzaken en fastfoodbedrijven de zwarte piet krijgen toegeschoven. Van Rooij wees erop dat hun aandeel in de totale Nederlandse voedselmarkt, vergeleken met bijvoorbeeld supermarkten, uitermate gering is.
Illegaal snacks dealen
Het voorstel van de CDA-denktank was ook voer voor een aantal dagbladcolumnisten. Hester Zitvast in De Telegraaf: “Ik zie ook echt wel dat de kinderen van nu nog eenvoudiger toegang hebben tot vettigheid en bergen suiker. Maar een minimumleeftijd instellen om fastfood te kopen? Hoeveel meer betuttelend wil je het hebben? En het gaat niet helpen. Sterker nog; ik denk dat mijn pubers het dan júist interessant zouden vinden een hamburger te scoren. Keihard illegaal snacks dealen.”
‘Betutteling ten top’
Columnist Renske Kruitbosch schrijft in De Stentor: “Wat is het volgende idee van die pret-werende politieke paljassen? Foto’s van dikke mensen op de bakjes van de McDonald’s? Dit is toch betutteling ten top, man. Dat die jonkies niet mogen paffen en drinken is nog tot daar aan toe, maar het moet wel leuk blijven. Ieder weldenkend mens weet dat te vaak en te vet eten niet goed voor je is. Maar volgens mij is er op heel veel scholen al uitgebreide aandacht voor gezond(er) eten.”
‘We kunnen geen nee zeggen’
Zijn er dan geen voorstanders? Zeker wel. Hoogleraar voedingsleer Martijn Katan wil dat mensen juist wél betutteld worden, zegt hij tegen RTL Nieuws: “We hebben dringend meer behoefte aan betutteling. Als individu zijn we niet in staat om nee te zeggen tegen ongezond eten. De hele wereld is erop gericht om ons dik te maken.”
Plannen van staatssecretaris
Staatssecretaris van Volksgezondheid Maarten van Ooijen is het daarmee eens, zo blijkt uit een brief die hij in maart naar de Tweede Kamer stuurde. “Om de dagelijkse voedselomgeving gezonder te maken, verken ik de wettelijke mogelijkheden om een gezonde voedselomgeving te bevorderen. Hiermee zouden we gemeenten instrumenten kunnen geven om de toename van aanbieders van ongezond voedsel tegen te gaan, maar ook eventuele regels kunnen stellen met betrekking tot ongezonde drank-, snoep- en snackautomaten in bijvoorbeeld de schoolomgeving of het beperken van marketing van ongezonde producten gericht op kinderen.”
Openingen tegenhouden
De voorganger van Van Ooijen, Paul Blokhuis, had dezelfde ambities. Ook de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving, het RIVM, hoogleraren en wethouders pleiten al langer voor wettelijke mogelijkheden om openingen van fastfoodzaken, cafetaria’s, snackbars en andere frituurspeciaalzaken in gemeenten tegen te houden. Van Ooijen wil nu samen met gemeenten de juridische opties in kaart brengen.
‘Verbod gaat te ver’
En hoe kijkt het CDA zelf aan tegen het rapport dat zoveel losmaakte in Nederland? De partij schoot het voorstel voor een minimumleeftijd in ieder geval razendsnel uit te lucht. Kamerlid Anne Kuik noemt het stuk ‘een belangrijk rapport’, maar vindt een fastfoodverbod voor jonge kinderen te ver gaan.
