Hoe vaak komt het voor dat de overheid investeert in onze vaderlandse snackcultuur? De subsidie van de provincie Groningen voor de machinale productie van de regionale snackspecialiteit de eierbal mag wel een unicum worden genoemd.
door Ubel Zuiderveld
Het dagelijks bestuur van de provincie Groningen verleent 45.000 euro subsidie aan Uildriks in Hoogezand voor het project Investering automatische eierballijn. Het bedrijf heeft een worstenmakerij en maakt hier onder meer ook droge worsten, een andere Gronings-Drentse specialiteit. Uildriks wil het produceren en verpakken van eierballen verder automatiseren.
5 dingen over Groningen en de eierbal.
1. Landelijke uitrol eierbal
De provincie schrijft in een toelichting bij de subsidie, die overigens nog door provinciale staten goedgekeurd moet worden: “Dit project richt zich op de productie van de Groningse eierbal, waarbij het proces efficiënter, duurzamer en kosten-effectiever zal worden gemaakt. Het doel is om de productiecapaciteit te vergroten om de regionale eierbal tot ver over de provinciegrenzen te verkopen.”
2. Vooral handwerk
Hoewel bedrijven als Leegstra Snacks en Van Genieten eierballen in massa produceerden, is overwegend sprake van handmatig werk. Bovendien worden alleen verse eierballen met een beperkte houdbaarheid gemaakt. Invriezen en dus langere bewaring levert problemen op. Hard gekookte eieren laten zich nu eenmaal moeilijk invriezen.
Bovendien is het lastig het ei intact te houden als er een laagje kerrieragout en paneermeel omheen komt, simpelweg omdat geen ei hetzelfde is. Uildriks zoekt naar een geautomatiseerde productiemethode die de houdbaarheid kan verlengen, maar van diepvries zal geen sprake zijn. Een verpakkingsmachine voor eierballen maakte Uildriks eerder al, maar die wil het bedrijf verder innoveren.
3. Frietei van Laan
Wel zijn er eierbal-achtige snacks in grote hoeveelheden geproduceerd. Laan Snacks in Oostzaan ondernam enkele tientallen jaren geleden al de eerste pogingen hiertoe. Uiteindelijk leidde dit tot het Frietei, een gepaneerde ragoutbal van 100 gram met stukjes ei. Dit is echter geen Groningse eierbal en zelfs geen Limburgs frietei. In beide zitten immers hele of halve hardgekookte eieren. In 1999 maakte Laan wekelijks nog ongeveer 90.000 friet-eieren.
4. Eierbal in partijprogram
De eierbal is in Groningen een politiek item. De streeksnack is zelfs genoemd in het partijprogramma van de regionale politieke partij OnsGroningen. De partij schrijft: “OnsGroningen heeft veel waardering voor het eigene van Groningen. Naast instandhouding en bevordering van (Groninger) kunst en cultuur in de provincie, stimuleert OnsGroningen het gebruik van Groninger streekproducten, zoals de Groninger eierbal, kniepertjes, koek, mosterd en worst, en de meer geestrijke boerenjongens en fladderak.”
5. Eierbal om te netwerken
De eierbal is in 2017 erkend als officieel Nederlands immaterieel erfgoed. Hiermee is het de eerste frituursnack die dit predicaat verdiende. Commissaris van de koning René Paas schreef in zijn jaarverslag van 2023 zelfs over de eierbal. De aanleiding: een netwerkbijeenkomst die de provincie Groningen in Nieuwspoort in Den Haag hield met kamerleden en andere genodigden: “Het belooft een interessante middag te worden. Met sjieke kleine eierballen en dun gesneden droge worst.”
Archieffoto’s: de eierbal van Restaria Zuid in Groningen kreeg het keurmerk Met Goud Bekroond van het Nederlands Frituurcentrum.
