5 dingen over de puntzak

Actueel |
3 juli 2023 |
Leestijd ± 1 tot 3 minuten
Oude puntzakken, collectie Paul Ilegems.

Jouw klanten moeten nu betalen voor plastic wegwerpbakjes voor snacks en friet. De verplichting geldt niet voor papieren zakken, ook niet als er sprake is van een coating met kunststof.

Voor vormvaste kartonnen puntzakken die een plastic coating bevatten, moeten consument dan weer wél betalen.

Vijf punten over de puntzak.

1. Puntzak-revival

Eerlijk gezegd, een jaar of vijftien geleden was de puntzak met friet eigenlijk zo’n beetje op sterven na dood. Bij een enkel Vlaams friethuis kreeg je hem nog, maar dat was het ook wel zo’n beetje.

Maar de puntzak bloeide langzaam maar zeker weer op. Drie redenen. Ten eerste: vouwbare puntzakken van karton met ingebouwd saustuitje kwamen op de markt. Ten tweede: frietzakken met puntzak-standaards deden breed hun intrede in restaurants en op terrassen, waarbij met name ook frietzakjes met een print uit oude kranten populair werd. Ten derde: jongere generaties startten ambachtelijke frietzaken met dito puntzakken.

Nu plastic disposables onder vuur liggen, zal de puntzak ongetwijfeld vaker een welkom alternatief zijn. Van karton of papier. Met of zonder ingebouwd sauscupje. Op een standaard of op de hand. Of in de groeps-trays waarmee ook ‘meters bier’ worden geserveerd.

2. Puntzakfolklore

Ook in België komen frietbakjes van kunststof en karton volop voor. Toch blijft een deel van de frituren zweren bij de puntzak. Bij Fritkot Max in Antwerpen kon je lang lid worden van de N.V.T.V.V.D.P. Deze afkorting staat voor Nationale Vereniging Ter Verdediging Van De Puntzak. Een bijdrage van 20 eurocent ofwel 8 Belgische franken was altijd voldoende om een NVTVVDP-ledenkaart te krijgen. Op zeker moment telde de vereniging ruim 32.000 leden ofwel sympathisanten.

3. Puntzak op Broadway

Halverwege de negentiger jaren komt de kartonnen puntzak B-Frites overwaaien naar ons land. De puntzak, inclusief sausreservoir, werd gebruikt door het Belgische frietconcept B-Frites op Broadway in New York. In ons land was er wat gedoe over de rechten van het ontwerp. Groothandel Sligro introduceerde de kartonnen puntzak met saushoekje in elk geval in ons land.

Ruim tien jaar later ging de Belgische ontwerper Bert Vanhoogenbemt nog een stapje verder. Hij kwam met de Frietzak 3.0. Hij doet erg denken aan de kartonnen zak van B-Frites, maar heeft nog een extra functie. Bovenin de gevouwen zak zit een snackhouder, een uitsparing voor een kroket of frikandel. “Zo heeft de gast alles in één hand,” schrijft de jury van de Horecava Innovation Award.

4. Bitterballen in puntzak

De gewone papieren puntzak, desnoods in wat kleinere formaten, is natuurlijk ook prima in te zetten als snackzakje. Dit gebeurt trouwens ook nog steeds wel. Een frikandel, kroket of kipsnacks staan hartstikke vrolijk in een puntzak. Het is zelfs één van de blikvangers van De Bitterballen Bar die in Rotterdam enige jaren geleden zijn deuren opende. Hoewel er ook friet in het assortiment zit, zijn bitterballen met verschillende vullingen er de corebusiness. Zes bitterballen van smaken naar keuze worden gepresenteerd in een puntzak, een feestelijk gezicht.

5. Gulden Puntzak Orde

Navefri, de brancheclub van onze zuiderburen, stelde in 2004 de Nationale Orde van de Gulden Puntzak in. Dit gebeurde ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan van de Navefri. Mensen die zich op een bijzondere wijze verdienstelijk maakten voor de Belgische frietcultuur, kunnen toetreden tot de Nationale Orde van de Gulden Puntzak.

Op de jaarlijkse Nationale Dag van de Friturist worden nieuwe eretekens uitgereikt aan officiers, ridders en dragers van het zilveren kruis van de puntzakorde. Bovenaan de rangorde staan de Groot-Officiers. Deze titel is vooralsnog aan vier personen uitgereikt: prins Laurent, frituristenechtpaar Christiane en Lucien Decraeye én Manneken Pis.

Meer over